Nietolerancje pokarmowe to problem, który dotyka wielu z nas. Ich objawy jednak nie zawsze są jednoznaczne Dlatego warto być czujnym, szczególnie kiedy cierpimy z powodu przewlekłych chorób i nieustępujących dolegliwości o nieznanym źródle. Istnieją różne rodzaje nietolerancji pokarmowych. Oto kilka typów, z którymi najczęściej mamy do czynienia. 

Nietolerancja pokarmowa IgG-zależna

Ten typ nietolerancji pokarmowej występuje na skutek przedostawania się cząstek pokarmowych do naszego układu krążenia. Kiedy to następuje, do działania przechodzi układ odpornościowy. Zwiększa on produkcję przeciwciał IgG, które wiążą „wrogie” białka w celu wyeliminowania ich obecności w organizmie. Powstające w ten sposób kompleksy złożone z pokarmu oraz przeciwciał zakłócają naturalny proces oczyszczania organizmu, przyczyniając się tym samym do powstawania przykrych i przewlekłych objawów. Jakich?  

O odpowiedź na to pytanie poprosiliśmy eksperta, lekarza z Instytutu Medycyny Funkcjonalnej w Warszawie: Do najczęściej występujących dolegliwości, za które odpowiadają nietolerancje pokarmowe IgG-zależne, zaliczamy problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała, nudności, wzdęcia i bóle brzucha, zaparcia oraz biegunki. Nietolerancja ta oczywiście wpływa na osłabienie naszego układu immunologicznego, a co za tym idzie zaostrzenie chorób autoimmunizacyjnych takich jak Hashimoto, atopowe zapalenie skóry (AZS), reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) czy choroba Leśniowskiego-Crohna. Ponadto nietolerancje IgG-zależne powodują poważne problemy natury neurologicznej i psychologicznej – zaburzenia snu i koncentracji, bóle migrenowe, trudności w widzeniu, a także stany lękowe i depresję.

Jak widać, skutki braku diagnozy nietolerancji pokarmowej tego typu mogą być bardzo poważne. Dlatego w sytuacjach, w których istnieje podejrzenie jej występowania, warto wykonać test nietolerancji pokarmowej IgG-zależnej. Badania te polegają na analizie próbki krwi pod kątem stężenia immunoglobulin G i pozwalają precyzyjnie wskazać na nietolerowany przez nas pokarm.

Nietolerancja pokarmowa IgE-zależna

Za występowanie nietolerancji tego typu zaś odpowiedzialne są immunoglobuliny z klasy E. Alergie pokarmowe, w przeciwieństwie do nietolerancji pokarmowej IgG-zależnej, wywołują bardzo szybkie reakcje organizmu na nietolerowany pokarm. Dzieje się tak z uwagi na to, że w uczulonym organizmie stężenie przeciwciał IgE jest stale podwyższone – co istotne – tak w samej krwi, jak i błonach śluzowych. W ten sposób po spożyciu alergen niemal natychmiast przyłącza się do immunoglobulin i w efekcie prowadzi do uwolnienia substancji, wywołujących w naszym organizmie stan zapalny.

Wśród objawów alergii pokarmowych wskazać możemy na problemy związane ściśle z układem pokarmowym takie jak zaburzenia defekacji, nudności, wymioty, wzdęcia oraz refluks. Do tego mogą występować objawy w obszarze jamy ustnej, gardła oraz krtani. Mowa tutaj o pieczeniu, szczypaniu i opuchliźnie. Alergie tego typu dotykają również naszej skóry, powodując nasilenie objawów AZS czy pokrzywki. Ponadto mogą wpłynąć na zaostrzenie ataków astmy oskrzelowej oraz zapalenia spojówek i nieżytu nosa. Wreszcie mogą doprowadzić do groźnego w przebiegu wstrząsu anafilaktycznego.

Podobnie jak w przypadku nietolerancji IgG-zależnych niezwykle ważna jest szybka i skuteczna diagnoza, a następnie całkowite wykluczenie nietolerowanych pokarmów z diety. W tym celu zaś należy przeprowadzić odpowiednie badania. O tym, jakie testy są wskazane, możemy dowiedzieć się na przykład od lekarza medycyny zintegrowanej czy trenera postaw żywieniowych. Nie bójmy się korzystać z pomocy i wsparcia fachowców. Wybierzmy się na konsultacje i oddajmy swoje zdrowie w dobre ręce. Nie opierajmy się na niesprawdzonych metodach. Zdrowie mamy tylko jedno. I choć zdanie to brzmi banalnie, jest prawdziwe, gdyż zdrowie stanowi najwyższą wartość w życiu każdego człowieka.

Nietolerancje pokarmowe wrodzone

Oprócz dwóch wyżej wymienionych należy jeszcze wspomnieć o trzecim typie nietolerancji pokarmowych, a mianowicie tych wrodzonych. Występują one stosunkowo często, a odpowiedzialność za to ponoszą głównie nasze geny i obciążenia wewnątrzkomórkowe, które są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Mowa tu m.in. o wirusach, które mają możliwości przenikania przez łożysko i zaburzania ludzkiego genomu, doprowadzając do mutacji w obrębie DNA. Wśród tego rodzaju nietolerancji powszechnie występują celiakia i hipolaktazja. Osoby cierpiące z powodu celiakii nie tolerują glutenu. W przypadku hipolaktazji z kolei problem stanowi nietolerancja laktozy.

Organizmy dotknięte celiakią wytwarzają przeciwciała, które – inaczej niż ma to miejsce w przypadku nietolerancji IgE- lub IgG-zależnych – działają przeciwko własnym tkankom. W efekcie dochodzi do zniszczenia śluzówki jelita cienkiego, a co za tym idzie do poważnych zaburzeń w procesach trawienia i wchłaniania pokarmów. Wśród objawów tego rodzaju nietolerancji pokarmowej wymienić możemy: utratę wagi, wzdęcia, bóle brzucha, bóle głowy, chroniczne zmęczenie, zanik menstruacji, zmiany nastroju, a także stany depresyjne. Celiakia diagnozowana jest podczas badań mających na celu pomiar stężenia autoprzeciwciał obecnych w naszej krwi i oznaczanych symbolami EmA, tTg oraz DGP. Ponadto przeprowadza się badania na obecność genów HLA-DQ2 lub HLA-DQ8 oraz badania histopatologiczne, które oceniają występujące w jelicie zmiany chorobowe. Skuteczną i do tej pory jedyną metodą leczenia celiakii jest eliminacja z diety pokarmów zawierających gluten.

Hipolaktazja występuje w formie pierwotnej i wtórnej. Za nietolerancję laktozy pierwotną odpowiada zjawisko polimorfizmu genu LCT, czyli występowanie różnorodnych jego odmian. Hipolaktazja wtórna zaś może rozwinąć się wtedy, gdy wytwarzająca laktazę śluzówka jelita uległa uszkodzeniu. Objawami nietolerancji laktozy są biegunki, nudności, bóle brzucha, wzdęcia oraz niestrawność. Jej diagnostyka polega na badaniach w kierunku wykrycia polimorfizmu genu LCT, testach obciążenia laktozą oraz wodorowych testach oddechowych. A leczenie zakłada wykluczenie lub ograniczenie spożywania laktozy w indywidualnie określonym stopniu. Dodatkowo w przypadku osób z nietolerancją laktozy stosowana jest suplementacja witaminą D i K2 oraz witaminą A.